Isis - C'est lui dont les dieux ont fait choix (Lully)

Meto culmos, lego spicas - Jan Dismas Zelenka

Agenda: 8 juni 2008 Uitvoering Bachcantate BWV 106 'Gottes Zeit ist die Allerbeste Zeit'

Op 8 juni a.s. Bachcantate BWV 106 'Gottes Zeit ist die Allerbeste Zeit'

CANTATEDIENST IN DE BURGWALKERK IN KAMPEN
Aanvang van de diensten is altijd 17.00 u
Uitvoerenden : Bachkoor + orkest Kampen
o.l.v. Bob Vaalburg.
Orgel/continuo : Theo v. Dijk
8 juni m.m.v. ds Carel ter Linden (Leidschendam)

History: Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit (God's time is the very best time) BWV 106 also known as "Actus tragicus" is a sacred cantata composed by Johann Sebastian Bach. It is primarily intended to be played at funerals. The work is one the earliest Bach Cantatas. It was probably composed in 1708 in Mühlhausen possibly as a cantata for the funeral of Mayor Strecker.
Text: The text consists of different Bible verses of the Old and New Testament, as well as individual verses of old church songs of Martin Luther and Adam Reusner, which refer all together to the finiteness and dying. There are two disntict parts to the cantata: the view of the Old Testament on death shown in the first part is confronted by the second part, representing the view of the New Testament; the separation of the old by the new determines the symmetrical structure of the cantata.
Voices and Instrumentation: Soprano, Alto, Tenor, Bass; 2 alto recorders, 2 viola da gambas and basso continuo.
Characteristics: Bach was probably only 22 years old when he composed the opening sonatina, in which two obbligato alto recorders mournfully echo each other over a sonorous background of viola da gambas and continuo. The cantata ranks among his most important works. Inspired directly by its biblical text, it exhibits a great depth and intensity. Alfred Dürr[1] called the cantata "a work of genius such as even great masters seldom achieve ... The Actus Tragicus belongs to the great musical literature of the world".
link

Agenda: Bachcantate 'Ich hatte viel Bekümmernis' BWV 21 op 15 juni a.s. te Zwolle

Aankondiging Bachcantate 15 juni 2008 OLV-Kerk (Peperbus) te Zwolle

Naar aanleiding van het horen van deze vroege cantate komt Maarten 't Hart tot de verzuchting dat er aan Johann Sebastian Bach een groot operacomponist verloren is gegaan. 'Waarom zou hij, terwijl hij graag naar opera's van Hasse ging luisteren, nooit de aanvechting hebben gehad om een opera te componeren? Of had men hem gewoon een opdracht moeten geven?'
Die opdracht is Bach nooit gegeven, ook ongevraagd werd het hem zelf contractueel verboden zich eraan te bezondigen. Meer dan in andere cantates is wel aan te wijzen dat Bach muzikaal contact heeft met de muziek van zijn grootste tijdgenoten op dat gebied. Geven enkele melodische details niet aan dat de 'Concertmeister' uit Weimar Händels opera 'Almira' kende? Blijkt uit het slotkoor 'Das Lamm, das erwürget ist' met zijn feestelijke trompetpartij niet dat Bach keek naar techniek die Händel toepaste? Of is het andersom en grijpt Händel's Messias op de muziek van dit koorstuk?
Vorm en techniek zijn tijdgebonden; de componisten van die tijd maakten daarvan gebruik, misschien wel zonder direct leentjebuur bij elkaar te spelen.

De eerste volledig uitvoering van dit werk vindt plaats in Weimar, het is 1714, Bach is nog maar kort als concertmeester aangesteld. De dichtstukken zijn waarschijnlijk van Salomo Franck. De bijbelse teksten refereren aan die van de derde zondag na Drievuldigheid. Overigens heeft Bach aangegeven dat deze cantate de bestemming in 'ogni tempo' (voor elk moment in het kerkelijk jaar) heeft.
De cantate wijkt af van andere werken uit dat jaar. Het is een tweedelige cantate en ze vormt een groot contrast met alle andere cantates die Bach heeft geschreven, zowel door vorm als karakter. Met een lengte van zo'n 45 minuten neemt BWV 21 bijna tweemaal zoveel tijd in beslag als gewoonlijk het geval is; zij is opgedeeld in twee delen, in de dienst onderbroken door de preek.

Deel I
[1] Sinfonia
[2] Koor: 'Ich hatte viel Bekümmernis in meinem Herzen'
[3] Aria (sopraan): 'Seufzer, Tränen, Kummer, Not'
[4] Recitatief (tenor): ' Wie hast du dich, mein Gott, In meiner Not'
[5] Aria (tenor): ' Bäche von gesalznen Zähren, Fluten rauschen stets einher'
[6] Koor: 'Was betrübst du dich, meine Seele'
Deel II
[7] Recitatief (sopraan & bas): 'Ach Jesu, meine Ruh'
[8] Aria/Duet (sopraan, bas): 'Komm, mein Jesu, und erquicke'
[9] Koor: 'Sei nun wieder zufrieden, meine Seele'
[10] Aria (tenor): 'Erfreue dich, Seele, erfreue dich, Herze'
[11] Koor: 'Das Lamm, das erwürget ist'

Met name in het eerste deel beschrijven tekst en muziek de pijn die wordt gevoeld in de ziel van het verloren schaap. De zondaar bejammert zijn lot met een tot driemaal toe aangeheven 'Ich, Ich, Ich', in de vorm waar Bach op zijn best is: de fuga. Het hierna volgende deel, sneller in tempo, houdt de stemming van pijn en treurnis vast. Dan volgt een korte sopraanaria met mooi melodisch, maar toch ook treurig materiaal. De motieven voor de tenoraria ontleent Bach dan aan het beeld van een ‘onophoudelijke tranenvloed’, dat overgaat in storm en golven die wild tekeergaan in een snel ‘allegro'. Een koraal beëindigt dit eerste deel van de cantate.

In het liefdesduet tussen Jezus (de bas) en de ziel (sopraan) van het tweede deel duet weerklinkt de omslag van berusting naar een enigszins opgewekt vertrouwen in God dat het verdere verloop van de cantate domineert. Het krachtige slotkoor — met trompetpartij — verbreedt het perspectief van de individuele ervaring naar het gevoel dat we er gelukkig niet alleen voor staan.

De tekst van de cantate vind je op www.bach-cantates.com, een Nederlandse vertaling is mij niet bekend. Er is wel informatie over verschillende opnamen van het werk.

De cantate wordt integraal uitgevoerd, in het kader van deze cantatedienst; liturg is Pastoor Jozef Essing. Bijzonder is de locatie; voor de eerste maal zijn we te gast in de Onze Lieve Vrouwe Basiliek.

Informatie over de uitvoering van de cantate van 15 juni 2008:

J. S. Bach, Cantate 'Ich hatte viel Bekümmernis' (BWV 21)
Koor en orkest staan onder leiding van Toon Hagen.
Solisten zijn:
Wineke van Lammeren (sopraan)
Govert Valkenburg (tenor)
Bert van de Wetering (bas)

Nieuw Ensemble & mijn kennismaking met de 'Neun Deutsche Arien' van G.F.Händel

Ensembl’Elaboratio bestaat uit blokfluitiste Anne-marije de Haas en klavecinist Marco Hup. Het repertoire omvat talrijke composities uit met name de renaissance en de barok.
Het uit Zwolle afkomstige Ensembl’Elaboratio voerde zaterdag 29 maart de ‘Neun Deutsche Arien’ van G.F.Händel uit in de Open Kring in Stadshagen te Zwolle. Deze negen bijzondere aria’s worden omlijst door drie sonates van de Italiaanse componist P.A. Locatelli. De bezetting was zeer intiem en bestond uit zangstem, een solo-instrument en basso-continuo. Tekst en muziek zijn karakteristiek voor het einde van het Barokke tijdperk. Het ensemble was voor deze gelegenheid uitgebreid met mezzosopraan Ineke Vlogtman.
Persbericht en recensie w.reezigt